Makieta przesiedleń dla upamiętnienia rocznicy: 80 lat temu Niemcy utworzyli getto żydowskie w Łodzi

Unikatową makietę getta można zobaczyć publicznie po raz pierwszy od lat. 60. - To jest stara makieta - mówi dyrektor Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Jacek Wawrzynkiewicz. - Odkryto ją dość niedawno w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego, który nam użyczył jej na rok. Ona przedstawia pakowanie się Żydów, którzy są wypędzani właśnie do getta łódzkiego. Powstała, jak przypuszczają historycy, w okresie trwania getta - wyjaśnia Wawrzynkiewicz.

Z czasem dzielnica żydowska zmieniła się w ogromny obóz pracy przymusowej. Tylko w 1943 roku w łódzkim getcie pracowało dla potrzeb gospodarki wojennej III Rzeszy 70 tysięcy ludzi w ponad stu zakładach. Mieszkańcy żydowskiej dzielnicy umierali z głodu, wycieńczenia i chorób. Część ginęła od kul żandarmów lub została zamęczona torturami przez niemiecką policję kryminalną.

Szymon Berger przeżył getto dzięki Polakom, którzy pomagali jego mieszkańcom, narażając własne życie. - To jest dla mnie bardzo ważne w życiu i chciałbym oddać szczególną wdzięczność wszystkim chrześcijanom, którzy mi wtedy pomogli. Dziękuję, że daliście mi taką okazję, żeby dzisiaj podziękować.

Od 1942 roku Żydzi byli stopniowo wywożeni z łódzkiego getta. We wrześniu 1942 roku Niemcy przeprowadzili w dzielnicy żydowskiej tak zwaną Wielką Szperę - akcję, w czasie której masowo deportowali do obozu zagłady dzieci oraz osoby starsze i chore. Decyzja o ostatecznej likwidacji getta w Łodzi zapadła w maju 1944 roku. Dzielnica przestała istnieć 29 sierpnia 1944 roku. Tego dnia do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau hitlerowcy wywieźli ostatnią grupę Żydów.

W ramach obchodów 80. rocznicy utworzenia przez nazistowskie Niemcy getta żydowskiego w Łodzi, zaplanowano szereg spotkań, prelekcji i spacerów przybliżających jego historię.